Odczarowywanie życia – Marcel Pagnol „Czas tajemnic. Wspomnienia z dzieciństwa”

Gdzie tajemnica, tam ciekawość i otwarte serce poszukiwacza. Tam gotowość do wędrówki, pragnienie poznania, radość z małych odkryć. Tam zdumienie nad cudami skrywającymi się za zasłoną przyzwyczajenia; odgrzebywanie spod kurzu codzienności dowodów na niezwykłość. Tam spojrzenie śmiałe i wrażliwe – na piękno.

Lato. Prowansja. Wakacje. W lipcowym słońcu lśnią pajęczyny, powietrze wypełniają aromaty tymianku i lawendy, śpiewają cykady. Młody Marcel stawia sandały na swoich śladach sprzed roku [por. s.8-10]*. Gdy biegnie przez suche trawy, spod stóp wyskakują mu kolorowe pasikoniki. Wraz ze swym przyjacielem, Lilym, piecze kiełbaski i kotlety nad „trzaskającym żarem z mirtu i rozmarynu”[s.12]. Jednak dla Lily`ego wakacje to pora żniw, okres wytężonej pracy. Osiągnął właściwy wiek, by pomagać ojcu w pracach rolniczych i gospodarskich, więc chłopcy nie mają już tyle czasu na zastawianie pułapek, polowania i wyprawy pełne wrażeń. Ich przyjaźń zostanie także wystawiona na poważną próbę.

Poza tym coś zmienia się w beztroskiej krainie dzieciństwa. „Moje serce nie biło już tak szybko podczas obchodu pułapek, a nagłe wzbicie się w powietrze stada kuropatw nie przywodziło mi na myśl nadchodzącego potwora – lecz raczej panikę w kurniku”[s.25]. Czar pryska, rzeczywistość przestaje zaskakiwać. Zainteresowania Marcela kierują się w inną stronę. Odkrywa fenomen płci przeciwnej - przeżywa pierwszą wielką miłość. Zaś od września wszystko zaczyna kręcić się wokół szkoły – nasz bohater rozpoczyna naukę w liceum. Przestaje go fascynować to, co dookoła, koncentruje się na sobie i na tym, jak postrzegają go inni.

Pagnol zabiera nas w świat przecudowny. Każdy jego skrawek przyciąga barwą, zapachem, smakiem i dźwiękiem. Przyroda krzyczy kolorami, jest w ciągłym ruchu, tętni, pnie się i rozrasta. Jest bujna, wonna, rozśpiewana. Jak wspaniale było się tam przenieść właśnie teraz – w czas monotonnej bieli, szarości, nocy i chłodu.

Równie barwnie i z wielką zręcznością rysuje autor charaktery członków rodziny i relacje między nimi. Nie czyni tego przez rozległe i dogłębne portrety psychologiczne, lecz kilka wyrazistych wypowiedzi samych bohaterów i wyeksponowanie charakterystycznych cech. Tak łatwo sobie ich wyobrazić, tak bardzo wydają się znajomi! Czułam się, jakbym siedziała z nimi przy jednym stole. W podobnie pasjonujący sposób narrator opowiada o swoim początkowym okresie licealnym.

Dojrzewanie, wchodzenie w dorosłość, poznawanie świata i życia odbywa się kosztem odzierania ich z tajemnic. Maleje zdolność zdziwienia, dar doświadczania nieoczywistości. Niektóre sprawy bezpowrotnie umykają naszym oczom i sercu.

Powieść Pagnola jest piękną wędrówką przez czas, który nagle i niepostrzeżenie nas zmienia. Ale, wbrew moim „poważnym” refleksjom, nie była to ani poważna, ani smutna książka, a przezabawna, ciepła i kojąca. Szkoda, że to już koniec.

Marcel Pagnol, Czas tajemnic. Wspomnienia z dzieciństwa, tłum. Małgorzata Paszke, wyd. Esprit, Kraków 2011.

*cytaty pochodzą z książki (jw.), numery w nawiasach kwadratowych odsyłają do jej stron.

Recenzja I i II części przygód Marcela pt. Chwała mojego ojca. Zamek mojej matki - tutaj.

wydawnictwo: Esprit
tytuł oryginału: Le Temps des secrets

język oryginału: francuski

okładka: broszurowa ze skrzydełkami, śliczna, z ilustracją Sempé!

ilość stron: 352  
moja ocena: 5/6

skąd: z domowej półki, wygrałam w konkursie! :-)