Dyskretny urok zwyczajności - Kajsa Ingemarsson „Żółte cytrynki”

W różnych miejscach naszego życia przeplatają się ze sobą dwa momenty: kiedy coś zależy od nas i nie zależy od nas wcale. Kiedy możemy działać lub tylko czekać. Niekiedy mylimy te momenty. A czasem nie mamy sił, żeby działać. Naprawdę można się pogubić.

Agnes jest zwyczajną dziewczyną. Sympatyczną, pogodną, niepewną siebie, poszukującą życiowej stabilizacji. Kiedyś wyjechała ze swojego rodzinnego Länninge do Sztokholmu, by wyrwać się z monotonii miasteczka, gdzie życie dyktuje jeden duży zakład pracy. Zresztą teraz ma on zostać zamknięty, a jego pracownicy (w tym rodzice i szwagier bohaterki) - zwolnieni.

Ale bohaterka ma jeszcze inne problemy – sama traci posadę kierownika sali w prestiżowej restauracji, w której praca była szczytem jej marzeń i ambicji. Niedługo później odbiera niewesoły telefon od swojego chłopaka. W jej życiu rozpoczyna się moment, w jakim bardzo mało zależy od niej, a na to, co zależy – nie ma siły. Na szczęście nie jest w nim sama – ma wsparcie w rodzinie, w przyjaciółce, Lui. Wkrótce w jej życiu pojawi się też kilka osób, które znacząco na nie wpłyną: wiecznie irytujący ją nowy sąsiad, David; Kalle, zamierzający otworzyć własną restaurację, Paolo, dawny znajomy z pracy...

„Żółte cytrynki” to książka z tych lekkich w sensie pozytywnym: to znaczy przyjemna, choć niekoniecznie łatwa.

Opowiada o życiowych wyborach i ich konsekwencjach (spokojne życie w rodzinnej miejscowości czy ryzyko poszukiwania swojego miejsca w wielkim mieście), pragnieniu posiadania bezpiecznej przystani. O tym dotkliwym poczuciu, że przyszłość zależy od wszystkiego, tylko nie od ciebie[s.37]*; o tych szarych chwilach, kiedy  leży się w łóżku, wsłuchuje w brzęczenie lodówki i obserwuje zdechłe muchy tkwiące w kloszu lampy. O niemożliwości pomocy drugiemu człowiekowi bez jego zgody i zrozumienia. O zranieniu przez ukochaną osobę, o absurdzie śmierci.

„Nie wystarczy desperacko rzucić się w czyjeś ramiona, aby udowodnić swoją niezależność. Trzeba naprawdę się zakochać"[s. 123].

To powieść o dwóch rodzajach losu przeplatających nasze życie: „taki, który cię dopada i taki, który sama tworzysz” [s. 257] oraz o tym, że nie zawsze potrafimy je odróżnić. O dwóch rozumieniach pustki:  jako „braku czegoś” i jako „oczekiwania na coś”[s. 259]. O smutnym końcu, oznaczającym  także nowy początek...

Miło czytało mi się tę książkę. Narracja jest przyjemna, momentami bezpiecznie przewidywalna. Ma właściwe tempo, odpowiednią dynamikę. W sposób lekki potrafi opowiadać o rzeczach trudnych, nie zamieniając ich w banał. Nie pomija drobiazgów, czynności i wrażeń, którymi wypełnione są nasze dni. Z powodzeniem skupia się na szczególe, który ułatwia i uprzyjemnia wysiłki wyobraźni.

Świat „Żółtych cytrynek” jest zwyczajny. Bezpretensjonalny, nieprzejaskrawiony, bez nachalnego ubarwiania, bez prób uatrakcyjniania akcji na siłę. Jest słodko-gorzkie życie zwykłej dziewczyny, próbującej udźwignąć codzienność – nie zawsze tak pogodną i ciepłą, jak okładka tej książki... Cały urok powieści tkwi w zwyczajności jej świata, którego nikt nie próbował uniezwyklać.

Kajsa Ingemarsson, Żółte cytrynki, tłum. Natalia Januszewska, wyd. słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2009.

*cytaty pochodzą z książki (jw.), numery w nawiasach kwadratowych odsyłają do jej stron.

wydawnictwo: słowo/obraz terytoria, seria: Książki do czytania
tytuł oryginału: Små citroner gula

język oryginału: szwedzki

okładka: broszurowa
ilość stron: 304
moja ocena: 5/6

skąd: egzemplarz recenzyjny od wydawnictwa.